Kıskançlık, insanın en eski ve karmaşık duygularından biri olarak tanımlanıyor. Sevgiyi koruma içgüdüsüyle başlayan bu duygu, derinlere inildiğinde sahip olma arzusu ve kaybetme korkusunun güçlü bir bileşimi olarak ortaya çıkıyor. Romantik ilişkilerden arkadaşlıklara, hatta iş hayatına kadar pek çok alanda kendini gösterebilen kıskançlık, önüne geçilmediği takdirde ilişkilerde ciddi sorunlara sebep olabiliyor.
Retroaktif kıskançlık ise bir kişinin partnerinin geçmişteki ilişkileri veya deneyimleri hakkında duyduğu kıskançlık hissiyatını ifade ediyor.
Acıbadem LifeClub Sağlık Hizmetleri’nden Uzm. Klinik Psikolog Cansu Karaman, ilişkilerde sık görülen retroaktif kıskançlık ile ilgili şunlara dikkat çekti: “Retroaktif kelimesi, geçmişe dönük veya geriye dönük anlamına gelir. Bu kıskançlık türü, kişinin mevcut ilişkisinde olup bitenlerle ilgili değil, geçmişte yaşanan olaylarla ilgili kıskançlık duyması anlamına gelir. Retroaktif kıskançlık, genellikle bireyin kendisi ya da partneriyle ilgili önceki ilişki deneyimleriyle başa çıkma yeteneğinin zayıf olmasıyla ilişkilidir.”
Nedenleri Nelerdir?
Uzm. Klinik Psikolog Cansu Karaman, retroaktif kıskançlığın nedenlerini şöyle sıraladı:
Güvensizlik ve Düşük Özsaygı: Bir kişi, kendine güvenmemesi veya kendi değerini sorgulaması durumunda, partnerinin geçmiş ilişkileri veya deneyimleri hakkında bilgi edindiğinde kendini tehdit altında hissedebilir. Bu tür duygular, kişinin geçmişe dönük kıskançlık yaşamasına neden olabilir.
Kontrol Kaygısı: Bir kişi, partnerinin geçmiş ilişkileri veya deneyimleri hakkında bilgi edindiğinde, kontrol kaygısı yaşayabilir. Geçmişteki ilişkiler hakkında bilgi sahibi olmak, kişinin partnerini kontrol etme arzusunu artırabilir ve bu da kıskançlık duygularına yol açabilir.
Karşılaştırma Yapma Eğilimi: Bazı kişiler, kendilerini partnerlerinin geçmiş ilişkileri veya deneyimleriyle karşılaştırma eğilimindedirler. Bu durumda, partnerin geçmişteki ilişkileri veya deneyimleri, kişinin kendini yetersiz veya rekabet içinde hissetmesine neden olabilir.
Algılanan Tehdit: Bir kişi, partnerinin geçmiş ilişkileri veya deneyimleri hakkında bilgi edindiğinde, bu bilgileri bir tehdit olarak algılayabilir. Örneğin, partnerin eski bir ilişkisine ilişkin anıları veya hatıraları duyduğunda, kişi bu durumu ilişkisini tehdit eden bir faktör olarak görebilir.
İlişki Geçmişi: Kişinin daha önceki ilişki deneyimleri, retroaktif kıskançlığın nedenlerinden biri olabilir. Önceki ilişkilerde yaşanan olumsuz deneyimler, kişinin yeni ilişkisinde geçmişe dönük kıskançlık duymasına neden olabilir.
Nasıl Başa Çıkılır?
Geçmişle yüzleşmek ve şimdinin tadını çıkarmak için retroaktif kıskançlıkla başa çıkmanın önemli bir adım olduğunu belirten Acıbadem LifeClub’ın Uzm. Klinik Psikoloğu Cansu Karaman, yapılması gerekenler hakkında şunları söyledi:
- Retroaktif kıskançlık yaşadığınızı fark etmek önemlidir. Bu hislerin kaynağını anlamak, onları ele almanıza yardımcı olabilir.
- Duygularınızı dürüstçe ifade etmek, partnerinizle açık iletişim kurmanın anahtarıdır. Ancak ifade tarzınıza dikkat ederek suçlamalardan kaçının.
- Geçmişle yüzleşmek ve bu duyguları anlamak için profesyonel yardım almak faydalı olabilir.
- Mevcut ilişkinizde güveni artırmak için açık iletişim, anlayış ve zaman ayırma önemlidir.
- Olumlu anıları hatırlamak ve ilişkinizdeki güzel anları vurgulamak, geçmişteki deneyimlere odaklanmanın yerine şu anı değerlendirmenize yardımcı olabilir.
- Birlikte keyif aldığınız aktivitelerde bulunmak, ortak hedefler belirlemek ve birbirinize destek olmak, ilişkinizi güçlendirebilir.
- Eğer retroaktif kıskançlık duyguları sizi aşırı şekilde etkiliyorsa, bir klinik psikologdan destek almayı ihmal etmeyin.
